Sáng 29/10, Tạp chí Khoa học phổ thông phối hợp với Phòng Y tế Quận 11 cùng Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Quận 11, Ban tuyên giáo Quận ủy, Hội Cựu chiến binh, Hội Liên hiệp Phụ nữ và Hội Người cao tuổi Quận 11 tổ chức Chương trình Vui khỏe mỗi ngày với chủ đề “Nhận biết, xử trí các bệnh lý về Cơ xương khớp và Đột quỵ ở người cao tuổi”.
Phát biểu khai mạc chương trình, ông Đào Thanh Long, Chủ tịch Ủy Ban mặt trận Tổ quốc Việt Nam Quận 11 cho biết: “Chương trình vui khỏe với chủ đề hôm nay, sẽ hỗ trợ người cao tuổi trong việc tự trang bị kiến thức đủ và đúng về bệnh lý xương khớp, đột quỵ, có thể giúp người dân chủ động hơn trong việc phát hiện, kiểm soát và điều trị hiệu quả, đồng thời giảm thiểu nguy cơ bệnh xảy ra. Đây cũng là hoạt động tư vấn và chăm sóc người cao tuổi dựa vào cộng đồng tại quận 11 trong năm 2023. Tôi mong qua chương trình, giúp người dân cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần cho người cao tuổi, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi”.
Tại chương trình, tư vấn về bệnh lý xương khớp, BS.CK2. Phan Văn Ngọc, Trưởng khoa Khám bệnh Bệnh viện Sài Gòn – ITO Phú Nhuận cho biết, bệnh cơ xương khớp là bệnh gây yếu hệ thống cơ, xương, khớp, dây chằng và thần kinh, gây bệnh nhân bi đau, đi lại khó khăn, giảm chất lượng sống. Các bệnh lý cơ xương khớp thường gặp như, thoái hóa khớp, thoát vị đĩa đệm cột sống, viêm khớp dạng thấp, bệnh Gout (gút), loãng xương.
Còn BS.CK2. Phan Văn Ngọc, Trưởng khoa Khám bệnh Bệnh viện Sài Gòn – ITO Phú Nhuận, chia sẻ về bệnh lý cơ xương khớp đối với người cao tuổi. Thoái hóa khớp, tình trạng tuổi tác sụn khớp ở các khớp chịu sức nặng như khớp háng, gối và cột sống, đau, hạn chế vận động. Cách nhận biết, đau khớp. cứng khớp, lạo xạo khi cử động khớp, biến dạng khớp, giảm tầm vận động.
Thoát vị đĩa đệm cột sống, bệnh lý gây ra do đĩa đệm lồi ra, chèn mòn ép lên các dây thần kinh, bệnh nhân đau và tê. Cách nhận biệt bệnh, đau cột sống âm ỉ, đau tăng khi cận động, cứng cột sống vào buổi sáng, đau, tê cổ, vai, gáy, tay, đau, tê lưng, mông, chân. Viêm khớp dạng thấp, là bệnh lý mạn tính, viêm nhiều khớp với các triệu chứng sưng, nóng, đỏ, đau cứng khớp và hạn chế cử động. Cách nhận biệt, sưng, đau và biến dạng các khớp, thường gặp tại các khớp nhỏ ở bàn ngón tay, bàn ngón chân – cứng khớp buổi sáng (15 – 20 phút), mệt mỏi, chán ăn.
“Người bệnh khớp nên chống béo phì, có chế độ ăn uống hợp lý, có chế độ thể dục thể thao hợp lý, cần đi thăm khám để sớm phát hiện điều trị chỉnh hình các dị tật khớp”, BS. Ngọc lưu ý.
Về bệnh đột quỵ, PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng – Chủ tịch Hội Đột quỵ TP.HCM, Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, Trưởng Bộ môn Thần kinh Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch và Trưởng Khoa Bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân dân 115, Hội Đột quỵ TP.HCM, Khoa bệnh lý mạch máu não BV. Nhân Dân 115 nhấn mạnh, đột quỵ gây tàn phế về khiếm khuyết vận động như liệt nửa người, tứ chi, mất thăng bằng, khó nuốt, khó nhai, khó nói. Khiếm khuyết nhận thức, về các vấn đề trong suy nghĩ, sự tập trung, trí nhớ, nặng thì mất nhận thức. Khiếm khuyết ngôn ngữ, không nói được, nói được nhưng không hiểu lời, nói không rõ.
Hàng năm Hoa kỳ phải mất khoảng 70 tỷ USD cho việc điều trị các bệnh nhân đột quỵ, có trên 9 ngàn trường hợp đột quỵ điều trị tại BV Nhân Dân 115 trong năm 2014. Cứ 10 người bị đột quỵ, thì có 2 tử vong – 5 tàn phế – chỉ có 3 người thể quay trở lại cuộc sống bình thường.
PGS.TS. Huy Thắng khuyến cáo, khi có các dấu hiệu nhận biết đột quý, người thân nên đưa bệnh nhận đến các cơ sở y tế có chuyên khoa đột quý để cấp cứu kịp, như: đột ngột yếu, tê hay liệt mặt tay hoặc chân (đặc biệt là ở một bên của cơ thể); không nói được hoặc khó khăn trong nói hay hiểu ngôn ngữ; đột ngột mất thị lực, đặc biệt chỉ ở một mắt; đột ngột, nhức đầu dữ dội mà không có nguyên nhân rõ ràng; chóng mặt, mất thăng bằng hoặc phối hợp vận động.
“Khi có một trong các triệu chứng, đặc biệt chóng mặt đi kèm với bất kỳ các triệu chứng trên, người nhà không nên làm gì thêm, đưa ngay bệnh nhân đến Bệnh viện có chuyên khoa đột quỵ, có khả năng điều trị Tiêu sợi huyết, cấp cứu kịp thời trong giờ vàng”, BS. Thắng nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, PGS.TS Thắng cảnh báo, tỷ lệ đột quỵ tái phát 25% trong 5 năm đầu tiên, có thể tái phát rất sớm sau vài tuần hoặc vài tháng Huyết áp ở mức 120/ 80mmHg là trị số bình thường. Được gọi là cao huyết áp khi huyết áp cao hơn hoặc bằng 140/90 mmHg. Bệnh nhân bị cao huyết áp có nguy cơ đột quỵ cao gấp 4-6 lần so với bệnh nhân có huyết áp bình thường. Bệnh nhận cần kiểm soát huyết áp, lưu ý các thuốc huyết áp chỉ có tác dụng khi được sử dụng thường xuyên mỗi ngày và bao gồm chế độ ăn ít muối, giảm cân, giảm stress, và uống các thuốc thích hợp. Cao huyết áp được kiểm soát tốt, sẽ làm giảm 40% nguy cơ đột quỵ và nguy cơ tử vong gây ra do đột quỵ.
Bệnh cạnh đó, một số bệnh có nguy cơ gây đột quỵ như bệnh rung nhĩ là tình trạng co bóp bất thường của tâm nhĩ trái. Ở bệnh nhân rung nhĩ, tâm nhĩ trái co bóp nhanh gấp 4 lần so với các buồng tim còn lại. Bệnh nhân có bệnh tiểu đường, nguy cơ mắc phải đột quỵ sẽ tăng gấp 3 lần. Chế độ ăn phù hợp để tiết chế lượng đường trong máu và sử dụng các thuốc điều chỉnh đường huyết có thể giúp người bệnh hạn chế tối đa những biến chứng của bệnh…
Tại chương trình, các cô chú tham gia rất vui khi được cung cấp thêm kiến thức, lâu nay còn vướng mắc chưa biết tư vấn ai, nay thông qua chương trình được các bác sĩ tư vấn để biết tình trạng bệnh có phương pháp điều trị hiệu quả hơn.
Bà Nguyễn Thị Nga sống tại Phường 3 tâm sự: “Tôi 68 tuổi, bị đau khớp cổ tay, tôi đã tham gia chương trình này 2 lần rồi. Thích lắm, vì ngoài nắm được kiến thức bệnh lý, các vấn đề còn vướng trong điều trị, tôi hỏi đều được bác sĩ tư vấn tận tình… Từ đó biết cách điều trị bệnh hiểu quả hơn”.
Ông Lê Văn Diễn, cựu chiến binh (Phường 5, Quận 11) cho biết: “Ở tuổi này không bệnh này cũng bệnh khác, về hưu rồi, có thời gian tham gia chương trình này rất hữu ích, vừa giúp bản thân, hay biết thêm kiến thức y khoa, chỉ cho người thân, quen biết cách chăm sóc, phòng ngừa bệnh cũng tốt. Cũng mong sao, chương trình được lan tỏa đến nhiều người”.
Bà Dương Thị Phượng chia sẻ: “Tôi rất cám ơn chương trình, đã cung cấp thêm kiến thức y khoa. Hiểu thêm các vấn đề này, tôi biết cách chăm sóc người thân của mình. Hiện tôi đang uống thuốc cao huyết áp, bác sĩ tư vấn giúp, thuốc này uống nhiề có tác dụng phụ gì không?”
PGS Nguyễn Huy Thắng giải thích, bất kỳ thuốc nào cũng có tác dụng phụ, nhưng phải hiểu, uống thuốc huyết áp để điều trị huyết áp, giúp huyết áp ổn định. Vì vậy, đừng gì tác dụng phụ bỏ qua tác dụng chính, bệnh nhân phải tuân thụ điều trị của bác sĩ và sẽ giúp bệnh nhân giảm thiểu tác dụng phụ nhất có thể.
Bà Phan Thị Thanh Liên sống tại Phường 1 đặt câu hỏi: “Tôi đang uống thuốc điều trị mỡ trong máu, luôn uống đúng giờ và không bỏ cữ nhưng mỡ trong máu vẫn cao không xuống. Tôi rất lo lắng, nhờ bác sĩ tư vấn cách nào cho giảm và chế độ ăn uống”.
“Trường hợp uống thuốc mỡ máu mà không hạ, cần tăng liều và thêm một loại thuốc khác hỗ trợ hoặc chích thuốc. Tuy nhiên, việc tăng liệu hay chích cần có bác sĩ chỉ định. Tình trạng này, bệnh nhân nên điều chỉnh chế độ ăn, giảm hàm lượng chất béo, thay ăn nhiều rau xanh và thông báo với bác sĩ điều trị để điều chỉnh thuốc”, PGS Nguyễn Huy Thắng tư vấn.
Về bệnh lý xương khớp, một trường hợp đang uống loãng xương hàng tuần muốn bác sĩ tư vấn uống sao cho hiệu quả, BS.CKII Phan Văn Ngọc cho biết, loại thuốc bác đang uống mỗi tuần 1 viên, để hiệu quả, tốt nhất bệnh nhân nên uống vào 1 ngày 1 giờ nhất định, sau khi uống nên đi lại vận động không nên ngồi 1 chỗ.
Một trường hợp khác, hỏi về có cháu 3 tuổi, thử acid uric máu cao. Trường hợp này, BS. Ngọc cho biết, biến chứng của bệnh gút rất nặng nề, bệnh thường tiến triển rất âm thầm, may mắn bé được phát hiện sớm, nắm bắt được bệnh. Bệnh gút, điều trị hiệu quả cần hợp tác tốt với bệnh nhân trong vấn đề ăn uống, nên tránh các thực phẩm nhiều đạm như như tôm cua mực, thịt bò, đậu hũ… Người bệnh khớp thường bị đau, khuyên nên chơi thể thao như bơi, đi bộ, đạp xe đạp. Luôn tuân thủ phát độ điều trị bác sĩ để đưa chỉ số acid uric về chỉ số bình thường, tránh các biến chứng nặng nề. Cần lưu ý, gút có yếu tố di truyền, khi gia đình cha, mẹ có người mắc bệnh, các con nên tầm soát để phát hiện bệnh sớm.
Kết thúc chương trình, lãnh đạo Tạp chí Khoa học phổ thông và đại diện các nhà tài trợ đã trao 30 phần quà, mỗi phần quà gồm 1 triệu đồng tiền mặt và 1 túi quà đến các cá nhân cựu chiến binh và gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Đồng thời, chương trình tổ chức bốc thăm trúng thưởng, những phần quà thiết thực như máy đo huyết áp thế hệ mới, bao đeo bảo vệ đầu gối…
Chương trình Vui khỏe mỗi ngày với các bệnh lý thường gặp, là một sáng kiến vì sức khỏe cộng đồng do Tạp chí Khoa học phổ thông khởi xướng, tổ chức định kỳ mỗi tháng 1 lần, nhằm mục đích nâng cao kiến thức phòng tránh các bệnh lý thường gặp đối với người dân. Thời gian qua, chương trình đã đến với sinh viên, giảng viên nhiều trường Đại học, Cao đẳng và người dân nhiều tỉnh thành trong cả nước.
Chương trình Vui khỏe mỗi ngày tháng 10 đã diễn ra thành công tốt đẹp. Tạp chí Khoa học phổ thông cảm ơn sự đồng hành của Hệ thống Bệnh viện Sài Gòn ITO, Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Y tế TP.HCM, Phòng khám Đa khoa Thuận Kiều, Công ty Cổ phần đầu tư Y dược 99, Phòng khám Tâm Phúc, Công ty cổ phần đầu tư Y tế SCC, Phòng khám Việt Cam Medic, Công ty CP Koro, Công ty SAVISTA, Nhà thuốc Hương Giang, Quận 11, ông Nguyễn Văn Đắng – Phó Tổng Giám đốc SAWACO…
